In september jl. verzorgde Leo Balai, die promoveerde op het onderzoek naar het slavenschip de Leusden, een rondleiding door Amsterdam. Hij vertelde over de aanwezigheid van sporen van slavernij in de grachtengordel. Aan de tour was ook een bezoek gekoppeld aan het Geelvinck Hinlopen Huis, dat bestaat uit een pand aan de Herengracht en koetshuis aan de Keizersgracht, met een sprookjesachtige tuin ertussen. Het achttiende-eeuwse voorhuis is geheel ingericht in de stijl van die tijd en fungeert nu als museum. Tijdens de toer door het huis vertelde de rondleidster mevrouw Verwey, dat de eigenaren bezittingen hadden in de Oost. Maar ook was er een connectie met de West. Zo zijn er twee leden van de familie Geelvinck directeur geweest van de West Indische Compagnie: Albert in 1688 en Nicolaas in 1764. Als souvenir uit die periode is er in de collectie een plattegrond van een plantage. Op deze kaart is de onderverdeling in akkers te zien, en een tekening van het huis. Nader onderzoek moet nog worden gedaan. Een ander object in het huis dat herinnert aan Suriname is een prachtige staande klok van zo’n twee meter hoog. Dit is niet zomaar een klok, maar een die is vervaardigd uit tropische geïmporteerde houtsoorten. Misschien is hij gemaakt in opdracht van een rijke plantagemeester, of een absente eigenaar die terugkeerde naar de Nederlanden. Dergelijke klokken worden ook wel “staand horloge” genoemd. Vaak waren ze samengesteld uit lokale en geïmporteerde onderdelen. Zo zijn de verschillende wijzerplaten en de wijzers afkomstig uit Engeland. De klok heeft een zevendaagse rotatie, een geluid op het hele en halve uur, er is een tweede wijzerplaat voor de seconden, dagindeling en een schijf voor de bel. De maker is Nicolaas Weylandt (1700-1756) en zijn atelier was gevestigd aan de Nieuwedijk. De klokkenmaker besteedde het werk aan de kast, het houtsnijwerk en ook het schilderwerk uit aan diverse kunstenaars.

Naast de houtsoorten blijkt het Surinaamse karakter zeker ook uit de beschildering van de wijzerplaat, die te zien is op de afbeelding. In de demi-cirkel bovenaan is een zicht op de Waterkant te zien met diverse schepen, en rechts het Fort Zeelandia met een wapperende Hollandse vlag. De afbeelding lijkt te zijn geschilderd naar een bekende 18^e eeuwse gravure (“Accurate en Origineele Afbeeldinge, van Paramaribo, of Nieuw Middelburg, geleegen in de Colonie Zuriname.” Vermoedelijk rond 1750.) Op de wijzerplaat zijn in de vier hoeken personages afgebeeld die de vier continenten voorstellen: een in Grieks kostuum met zwaard en schild voor Europa, een oosters uitziende man met tulband en een staf met een halve maan, plus palmbomen op de achtergrond. Onderin zien we een Indiaan met pijl en boog en een pingo aan zijn voeten en aan de rechterkant een Afrikaan met een gouden kroon op zijn hoofd en aan zijn zijde een leeuw.

In het midden van de wijzerplaat is een watergod afgebeeld, met een roeispaan en achteroverleunend tegen een leeglopende urn. Deze god stond symbool voor de steun aan de zeevarenden die de oceaan over moesten. Mercurius (of Hermes) is afgebeeld met gevleugelde helm (petasus) en met slangen omkronkelde staf (caduceus). Dit is de god van de handel, reizigers en winst. Hij zit boven op een baal koffie met het brandmerk van de WIC erop. Ernaast staan suikervaten, die de letters PBS dragen. De naam van een planter/eigenaar, of een afkorting van Paramaribo Suriname? In het rococo middendeel van de klok zijn papegaaitjes uit het hout gesneden. Deze zijn volgens de beschrijving vergelijkbaar met de vogels die de Surinaamse kunstenaar Gerrit Schouten (1779-1839) heeft geboetseerd in zijn diorama’s van inheemse taferelen. Van deze zijn er twee prachtige exemplaren in de collectie van het Surinaams Museum, en dus te bezichtigen in Fort Zeelandia.