De collectie van de Stichting Surinaams Museum omvat heel bijzondere stukken. Werk van W.E.H. Winkels bijvoorbeeld. We kennen het allemaal, een aantal afbeeldingen kun je in diverse geschiedenisboeken tegenkomen. Maar de tekeningen zijn nooit apart uitgegeven. In 2007 verschijnt er voor het eerst een platenboek, en wel “De Tooverlantaarn van Mr. Furet”. Dit is een verzameling van achttien prenten met bijbehorende tekst, die het verhaal van een blankofficier vertelt.
Winkels kwam in 1839 als jongeman naar Suriname en werkte daar aanvankelijk als blankofficier, de hulp van de plantagedirecteur. Je kunt dus stellen dat hij schreef uit eigen ervaring. Dat wil niet zeggen dat het verhaal autobiografisch is, Winkels had een nogal satirische kijk op de Surinaamse samenleving. Dit maakt dat hij vaak overdreef en de dingen groter neerzette dan de werkelijkheid. “De Tooverlantaarn” heeft hij dan ook gemaakt onder het pseudoniem van Mr. Furet (=woedend). Maar de tekeningen zijn erg sprekend en aantrekkelijk voor jong en oud. Daarnaast heeft Winkels nog méér afbeeldingen gemaakt, dit zijn losse taferelen. Ook is hij boekhandelaar geweest en heeft hij geschreven. Spotstukjes in het toenmalig “Surinaamsch Weekblad” (1858), maar ook een hele verhandeling over de toenmalige discussie: “Slavernij en emancipatie: eene beschouwing van den toestand der slavernij” (1856). Naast de bovengenoemde werken heeft Winkels “De Kolonie Suriname, Indrukken en Schetsen” vervaardigd, bestaande uit 261 vellen dubbelzijdig beschreven en 42 opgeplakte waterverftekeningen plus 8 illustraties uit ander werk.
“Een mestiezenmeisje sapadilles en koekjes rondventende”. 1876.
Jan Voorhoeve heeft rond 1960 het werk van Winkels in Suriname geïnventariseerd en dit manuscript genoemd. Het bevond zich in handen van een particulier te Paramaribo. Helaas heeft Voorhoeve niet laten weten wie die particulier was. Wel heeft hij het werk toegelicht, de eigenaar gaf toestemming om de prenten in zwart wit en kleur te fotograferen. De afmeting van de vellen is 20,5 bij 33cm en ze zijn in 27 bundeltjes (katernen) bij elkaar gevoegd. Winkels had waarschijnlijk de bedoeling dit werk te publiceren, hij richt zich duidelijk tot een publiek. De inhoud bestaat uit geografische gegevens, een beschrijving van Paramaribo rond 1880 en een toelichting op het leven van de middenstand in vroegere jaren. Ook heeft hij achtergronden van het Engels Tussenbestuur opgenomen. De laatste toevoegingen zijn van 1892, in een wat beverig schrift, niet meer zo regelmatig geschreven als het eerdere werk. Nader onderzoek in het Nationaal Archief van Suriname levert een overlijdensakte op uit het bevolkingsregister: op woensdag 19 juli 1893 is Winkels om kwart over twee overleden in het huis aan de eerste Buitenwijk nummer 62. Hij is 75 jaar oud geworden.
Deze museumstof is bedoeld om vast de geplande uitgave van een deel van het werk van Winkels, “De Tooverlantaarn van Mr. Furet” aan te kondigen. Maar meer nog om een oproep te doen. Weet u wellicht waar het handgeschreven manuscript ‘De Kolonie Suriname, Indrukken en Schetsen’, geschreven en getekend door W.E.H. Winkels, zich bevindt?
Dit werk is van grote historische en culturele betekenis voor Suriname, het zou dus van groot belang zijn dat het weer boven water komt. Hebt u meer gegevens? Maakt u alstublieft contact met het Surinaams Museum.
