Herinnert U zich de tentoonstelling uit 1999 over Gerrit Schouten nog; de man die bekend staat als de eerste Surinaamse creoolse kunstenaar? Het Surinaams Museum beschikt over 51 tekeningen van de hand van Gerrit Schouten, Deze tekeningen, alle uit 1823 en 1824 en topstukken in onze collectie, werden voor het eerst sinds hun bestaan aan het publiek getoond.Vanuit het oudste Nederlandse museum, Teylers Museum in Haarlem, bestond belangstelling voor overname van deze tentoonstelling. Dat is inmiddels gebeurd en ook in Nederland werd de tentoonstelling zeer goed ontvangen.
Zeer tegen de museale gewoonte in konden wij een heel bijzondere overeenkomst sluiten met Teylers. Als tegenprestatie zouden namelijk zowel de tekeningen van Schouten als een deel van de eveneens 19e-eeuwse tekeningen uit onze collectie van Winkels, Box en Voorduin door het restauratie-atelier van Teylers onder handen worden genomen. Dit atelier geniet wereldfaam! Teylers gaf daarmee niet aan dat het alleen maar goed voor de dag wilde komen met een mooie tentoonstelling, het museum gaf hiermee ook duidelijk aan dat het behoud van ons (gemeenschappelijk) cultureel erfgoed haar aan het hart gaat. Het gaat er niet in de eerste plaats om dat je een museum mooi kunt inrichten, het gaat er vooral ook om dat we daartoe ons erfgoed goed beheren en bovenal behouden. De termen beheer en behoud zorgen weleens voor verwarring. Hoewel de discussie hierover nog steeds gevoerd wordt, kunt U in grote lijnen bij beheer aan registratie/documentatie en bij behoud aan conservering en restauratie denken.
Een voorbeeld van de achterzijde van een tekening vóór de restauratie. Heel duidelijk zijn de lijmplekken, de daardoor ontstane gaten en het gebruik van plakband te zien.
Welnu, genoemde tekeningen bevonden zich in een dermate slechte staat dat ze niet slechts geconserveerd, maar voor een deel ook gerestaureerd moesten worden. Het voor de tekeningen gebruikte papier is van een slechte kwaliteit, het was zeer verbruind, verzuurd en vervuild. Kunt U zich voorstellen dat de tekeningen gewassen werden? En wist U dat in de gebruikte groene kleuren kopergroen is verwerkt, waardoor de tekeningen te lijden hadden van kopervraat? En dan zijn er nog de problemen die niet direct op de tekening zelf betrekking hebben maar op een slechte behandeling in het verleden, zoals het gebruik van lijm, plakband, vraat door zilvervisjes en dergelijke. En zo zijn er nog tal van punten naar voren gekomen die alleen met een uiterst specialistische aanpak beantwoord konden worden. Kortom, er werden door Teylers en in het bijzonder door het restauratie-atelier geen halve maatregelen genomen. Er is gedurende een half jaar met drie restauratoren aan dit project gewerkt. De totale werkzaamheden vertegenwoordigen een bedrag van maar liefst 200.000 Euro. Het hoofd van het restauratie-atelier garandeert dat de tekeningen zeker weer 100 jaar meegaan.
Op ons rust de plicht om ons erfgoed naar beste weten te beheren en te behouden. Hoewel de omstandigheden er niet bepaald naar zijn om dat idealiter uit te voeren (het ontbreekt ons ten enenmale aan middelen en kennis), kunnen we met minimale inspanning toch goede resultaten boeken. Dat we daarbij de hulp van anderen nodig hebben en die ook durven inroepen, mag daarbij geen bezwaar zijn.
