In het depot van de Stichting Surinaams Museum staat een aantal prachtige meubels. Helaas kan het publiek ze niet altijd bewonderen, omdat ze, vooral de kasten, erg groot zijn en de ruimte in Fort Zeelandia beperkt is. In de Stijlkamers van het museum en in een van de zalen zijn enkele meubelstukken te zien. Daarnaast hebben we momenteel verschillende bijzondere kasten en houtbewerkingsgereedschap vanuit het depot naar het fort verhuisd om ze ten toon te stellen in de tentoonstelling Susanna du Plessis, portret van een slavenmeesteres. In de inventaris van haar bezit uit 1795 vinden we een groot aantal meubels terug, enkele van Hollandsch hout, maar de meeste vervaardigd van locale houtsoorten.
Op de plantages was timmerwerk een belangrijk onderdeel van de specialistische werkzaamheden, naast smeden en kuipen. Timmernegers stonden in hoog aanzien en behoorden tot de hoogst getaxeerde slaven. Rond 1750 was bijna 3 % van de slaven geregistreerd als houtbewerkers. Om niet voor elk klusje afhankelijk te hoeven zijn van een ingehuurde Europese timmerman, vonden de planters het belangrijk om enkele jonge slaven op te leiden tot timmerman. In Afrika stond het houtbewerken in hoog aanzien, de slaven zelf wilden het vak dan ook graag leren. Naast het bouwen van woningen moesten ook hulpmiddelen voor de plantage-arbeid gemaakt worden, zoals duwbakken voor het drogen van koffie of onderdelen van watermolens voor het malen van het suikerriet.
Hout is in Suriname volop aanwezig en de grote vraag naar gebruiksvoorwerpen gaf de slaven veel gelegenheid tot oefening. Dit bracht soms ware kunstenaars voort; meubelmakers die prachtige en technisch hoogstaande producten afleverden. In Suriname is de kroonkast tot meesterstuk ontwikkeld. Deze doet dienst als glazen- of linnenkast. Europeanen kwamen in Suriname aan met scheepskisten, maar hoge kasten voldeden in het tropische klimaat beter dan deze kisten of ladenkasten. Schrijnwerkers maakten van onder andere mahonie- en cederhout de mooiste kasten. Deze werden versierd met ornamenten die vaak een Afrikaanse symboliek meedroegen. Palmmotieven, bananenbladeren, ananas en diermotieven waren geliefde versieringen. Deze versieringen, samen met de diverse tropische houtsoorten zijn kenmerkend geworden voor Caraibische meubels, ook die in Suriname zijn vervaardigd.
Het bepalen van de ouderdom van de meubels is vaak niet eenvoudig, omdat de invloeden van Europese stijlen (zoals barok of empire) maar langzaam doorsijpelden en de Caraibische meubelmakers al snel hun eigen stijl ontwikkelden, die door de tijd heen niet opzienbarend is veranderd.
Het verhuizen van de kasten van het depot naar Fort Zeelandia leverde weinig problemen op omdat de kasten volledig demontabel zijn. Alle onderdelen passen en schuiven in elkaar en het geheel wordt bijeengehouden door het bovenstuk, vaak met kroon, en enkele houten pinnen. Je kunt de verschillende stukken beter wel duidelijk nummeren, anders wordt het een heel gepuzzel om de kast weer op te zetten. De verbindingen getuigen van groot vakmanschap. Deugdelijke restauratie van houten meubels is in Suriname helaas een probleem. Je komt nogal eens meubels tegen die met grote spijkers vastgetimmerd zijn en vervolgens opgeschilderd met verf of hoogglansvernis waardoor de bijzondere kwaliteiten van het hout verloren gaan. Goed onderhoud van de meubels is in het warme en vochtige Surinaamse klimaat van essentieel belang. Gelukkig hebben we weinig last van grote luchtvochtigheidsschommelingen waardoor het hout erg zou krimpen en weer uitzetten. Maar extra aandacht voor houtwormen en ander ongedierte is natuurlijk wel geboden. Regelmatig poetsen met boenwas houdt de wormen op een afstand en zorgt ervoor dat de kast mooi van kleur en glans blijft. Zo blijft uw antieke meubel een museumstuk!